Rozwój dziecka to proces niezwykle złożony i fascynujący. Maria Montessori, obserwując dzieci, wyróżniła tzw. „fazy wrażliwe” – okresy, w których dziecko w naturalny sposób jest gotowe do zdobywania określonych umiejętności. Dzieląc dzieciństwo na konkretne etapy rozwoju dziecka, możemy lepiej zrozumieć potrzeby dziecka i wspierać jego rozwój w sposób dostosowany do jego możliwości. Oto jak przedstawiają się trzy kluczowe okresy: 0–3 lata, 3–6 lat oraz 6+.
0–3 lata: Fundament wszystkiego
To czas intensywnego rozwoju fizycznego, emocjonalnego i poznawczego. Dziecko w tym wieku chłonie świat jak gąbka – Montessori określała ten etap jako okres „chłonnego umysłu”.
Rozwój fizyczny:
- Nauka kontroli nad ciałem: od unoszenia głowy, przez siadanie, raczkowanie, aż po chodzenie.
- Rozwój motoryki małej: chwytanie, przekładanie, manipulowanie przedmiotami.
- Intensywny rozwój zmysłów – dziecko poznaje świat dotykiem, wzrokiem, słuchem, smakiem.
Rozwój emocjonalny:
- Kształtowanie więzi z opiekunami (przywiązanie).
- Nauka regulacji emocji poprzez kontakt z dorosłymi.
- Pierwsze przejawy niezależności – „ja sam!”
Rozwój poznawczy:
- Eksploracja otoczenia – dziecko uczy się poprzez działanie.
- Rozwój języka – najpierw rozumienie, potem pierwsze słowa i zdania.
- Umiejętność rozpoznawania przyczyn i skutków.
Jak wspierać dziecko?
- Zapewnij bezpieczne środowisko do eksploracji.
- Mów do dziecka – język rozwija się dzięki słuchaniu.
- Daj przestrzeń do samodzielności (np. samodzielne jedzenie, ubieranie).
3–6 lat: Budowanie tożsamości i kompetencji
To okres, w którym dziecko staje się coraz bardziej samodzielne i ciekawe świata. Umysł nadal jest chłonny, ale rozwija się bardziej świadomie.
Rozwój fizyczny:
- Udoskonalanie motoryki – bieganie, skakanie, rysowanie, cięcie nożyczkami.
- Lepsza koordynacja ruchów i wytrzymałość fizyczna.
Rozwój emocjonalny:
- Zrozumienie emocji – swoich i innych.
- Rozwój empatii.
- Silna potrzeba przynależności – dzieci zaczynają budować relacje z rówieśnikami.
Rozwój poznawczy:
- Intensywny rozwój mowy i myślenia symbolicznego.
- Zainteresowanie liczbami, literami, światem przyrody.
- Umiejętność skupienia się na zadaniu przez dłuższy czas.
Jak wspierać dziecko?
- Umożliw dziecku podejmowanie decyzji.
- Wprowadź porządek dnia – dzieci lubią rytuały.
- Zaproponuj materiały Montessori rozwijające konkretne umiejętności (np. sortowanie, przelewanie, ramki do zapinania).
6+ lat: Rozwój logicznego myślenia i moralności
Dziecko wkracza w świat bardziej uporządkowany i logiczny. To czas rozwijania wyobraźni, myślenia przyczynowo-skutkowego oraz wartości moralnych.
Rozwój fizyczny:
- Wzrost siły i wytrzymałości.
- Precyzja ruchów – np. w pisaniu, rysowaniu, grach zespołowych.
Rozwój emocjonalny:
- Silne poczucie sprawiedliwości.
- Poszukiwanie autorytetów i grupy rówieśniczej.
- Pogłębianie tożsamości – „kim jestem?” i „co jest ważne?”
Rozwój poznawczy:
- Myślenie abstrakcyjne – dziecko potrafi wyobrażać sobie rzeczy niewidoczne.
- Rozwijanie zainteresowań – historia, geografia, przyroda, matematyka.
- Umiejętność pracy w grupie i samodzielnego rozwiązywania problemów.
Jak wspierać dziecko?
- Rozmawiaj o uczuciach, wartościach, zasadach.
- Zachęcaj do zadawania pytań i szukania odpowiedzi.
- Daj przestrzeń na rozwijanie pasji.
Podsumowanie – Etapy rozwoju dziecka
Każdy etap rozwoju dziecka niesie ze sobą inne potrzeby, możliwości i wyzwania. Kluczowe jest, by jako rodzice i opiekunowie podążać za dzieckiem, obserwować je i oferować mu środowisko wspierające jego naturalny rozwój. Metoda Montessori przypomina nam, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie – naszym zadaniem jest mu to umożliwić.
Dodatek
Zapraszam Cię do:
– odwiedzenia strony MamaMontessori.eu z anglojęzycznymi materiałami edukacyjnymi Mamy Montessori,
– sprawdzenia najnowszych artykułów edukacyjnych w sklepie Mamy Montessori.
No responses yet